Macbeth (William Shakespeare) | Kitap Yorumu

Yazar: William Shakespeare, Çevirmen: Bülent Bozkurt,
Yayınevi: Remzi Kitabevi

Savaştan dönen komutanlar Macbeth ile Banquo'yu üç cadı karşılar. Bu cadıların kurdukları cümleler bir nevi kehanettir. ''Selam sana Macbeth! Selam, Glamis Beyi!'' der ilk cadı. Macbeth sahiden de Glamis Beyi'dir. Ardından ''Selam sana Macbeth! Selam, Cawdor Beyi!'' der ikinci cadı. Ancak Macbeth, Cawdor'a hükmetmemektedir. En son olarak ise üçüncü cadı ''Selam sana Macbeth! Selam, geleceğin Kralı!'' der. Bu noktada ikili şaşırır. Çünkü kral sağ ve sağlıklıdır. Macbeth ile akrabalık ilişkisi de bulunan İskoçya kralının halk ile de, Macbeth ile de arası iyidir. Cadıların kehanetleri bu kadarla bitmez. İskoç beylerinden olan Banquo da kendisi için bir kehanet ister. O zaman cadılar ona kısaca ''Çocukların kral olacak ama sen değil'' derler. Bu olayın hemen ardından başarıları için Macbeth'e krallık tarafından Cawdor Beyliği verilir. Macbeth artık gerçekten de resmen Cawdor Beyi'dir. Bu gelişme ile üçüncü kehanetin de gerçekleşmesine yönelik derin bir açlık duymaya başlar.

Kitapta insan doğası karanlık ama en saf haliyle anlatılıyor. Soylu ve başarılı bir komutan olarak bilinen Macbeth'in cadılar tarafından üç cümleyle içine ekilen tohum, kitap boyunca büyüyor, büyüyor, büyüyor ve Macbeth'in içindeki insanın işlenmemiş, katıksız ihtiraslarını ortaya çıkarıyor. Kitap zıtlıklarla örülü. Siyah ile beyazın ayrımının bu denli keskin olması kitabı okuyan okurun da gerilmesine ve belki kendini rahatsız hissetmesine yol açıyor. Özellikle de Lady Macbeth'in sarsılmaz ve acımasız duruşu beni ilk etapta fazlasıyla sarsmıştı. Nitekim bu kararlı ama acımasız duruşun Lady Macbeth'i de içeriden kemirdiğini, karanlığın ellerine bulaşmış çıkmayan bir leke gibi tüm düşüncelerine yayıldığını oyunun ilerleyen sahnelerinde görüyoruz. 

Aynı durum Macbeth'in kendisi için de geçerli. İçinde yanan ve her şeyi yakıp kavurmak isteyen ateş zamanla Macbeth'in benliğine de tesir ediyor. Macbeth'i zamanla haksız yere elde ettiği tüm ünvanları korumak için benliğinden bile vazgeçmiş bir şekilde görüyoruz. Kitabın başındaki soylu halinden eser kalmıyor.

Konusunu tarihten alan bu oyun beş perdeden oluşmakta. Ayrıca oyunun içeriğine ve kısa bir incelemesine kitabın giriş kısmında yer verilmiş. Kitabı okuyup bitirdikten sonra bu kısmı okumak benim için açıklayıcı oldu. Bu bakımdan kitabın Remzi Kitabevi'nden çıkan bu baskısını sevdiğimi söyleyebilirim. Oyuna konu olan olaylar, Raphael Holinshed isimli bir vakanüvisin Vakayiname'sinde yer almaktaymış. Buna göre olaylar 1040 yılında gerçekleşmiştir ve Kral Duncan'ı öldürerek tahtı ele geçiren Macbeth, kralın oğlu Malcolm tarafından on yedi yıl sonra yenilgiye uğratılmıştır. Buna ek olarak oyunda yer alan İngiltere kralının sahip olduğu söylenen olağanüstü yetenekler, 1603 yılında İngiltere'de tahta çıkan eski İskoçya kralı 1. James'e vurgu yapmaktaymış.

Shakespeare'in insan doğasını tüm doğru ve çarpık yanlarıyla bir arada açıkça ifade ettiği bu oyunu ilgi ve merakla okudum. İlgisini çekenlere kitabı öneriyorum.

Birazdan kitaptan alıntılara da yer vereceğim. Ancak daha fazlasını not aldığımı, bunların sadece bu yazım için seçtiklerim olduğunu ifade etmeliyim.

Hoşça ve kitaplarla kalın.

ALINTILAR

''Tuhaf. Ama bazen, karanlığın temsilcileri, 

Aklımızı çelip bizi kötülüğe yöneltmek için, 

Baştan bir iki şeyi doğru söyler, 

Güvenimizi kazandıktan sonra, 

İş can alıcı noktaya geldiğinde, 

Oyuna getiriverirler bizi.'' (Sayfa 31 - Banquo)

''Hayalimizdeki korkular, 

Gerçek korkulardan daha kötü.'' (Sayfa 31 - Macbeth)

''Ne olursa olsun, 

En zorlu gün bile sona eriyor er geç.'' (Sayfa 32 - Macbeth)

''Kedi balığa bayılır ama ayaklarını ıslatamaz.'' (Sayfa 43 - Dipnot)

''Bazen eylemlerimiz değil, 

Korkumuz bizi hain yapar.'' (Sayfa 105 - Lady Macduff)

''Her söylentiye inanıyoruz; 

Oysa neden korktuğumuz bile belirsiz. 

Sanki fırtınalı denizde, 

Bir o yana bir bu yana sürükleniyoruz.'' (Sayfa 106 - Ross)

''Dile gelmeyen acı 

Kalbe yüklenir ve kırar onu.'' (Sayfa 120 - Malcolm)

''Tahminler ve kehanetler 

Sadece kendi umutlarımızı yansıtır. 

Bazı konular ancak eylemle çözülür...'' (Sayfa 133 - Siward)

''Yaşam dediğin yürüyen bir gölge, 

Bir garip oyuncu; 

Bir hışım sahnede dolanıp boy gösteriyor; 

Sonra haber çıkmıyor zavallıdan. 

Yaşam bir masal; kaçığın birinin anlattığı. 

Şamata ve öfke dolu baştan başa; 

Hiçbir anlamı yok.'' (Sayfa 135 - Macbeth)